Het einde van het jaar nadert. Voor velen een moment van bezinning. We kijken terug op het afgelopen jaar en we denken na over waar we heen willen, wat belangrijk is. Reflectie, introspectie, bezinning, het is goed om hiermee bezig te zijn in de donkere dagen rond kerst. In de natuur gaat het ook zo: planten en dieren trekken zich terug, houden winterslaap, verliezen hun bladeren, alle energie trekt zich terug naar de kern, krachten verzamelen voor het nieuwe lenteseizoen dat in aantocht is. Een natuurlijk ritme.
Ook in therapie doe ik dit regelmatig en probeer ik er vorm aan te geven met creatieve hulpmiddelen en rituelen. Ik heb in de loop der tijd een bijzondere collectie kaarten verzameld (waarvan er op de afbeelding een paar te zien zijn), die ik hierbij vaak gebruik. Ik laat cliënten een aantal kaarten uitzoeken, bijvoorbeeld om elkaar voor te stellen, of in dit geval om ruimte te maken voor reflectie. Ik vraag dan om 1 kaart uit te zoeken voor `wat van de afgelopen periode wil je graag meenemen/vasthouden?’, 1 kaart voor `wat zou je graag af willen sluiten/achter je laten?’ en 1 kaart voor `hoe ga je de toekomst tegemoet?’. Dit levert vaak mooie gesprekken op, de kaarten nodigen uit tot associatie, reflectie, introspectie. Je bent eerst even met jezelf bezig (introspectie), deelt vervolgens met elkaar wat de kaarten betekenen (expressie) en staat stil bij hoe het verhaal van de ander je raakt (reflectie). Ik merk dat het voor mensen vaak makkelijker is om tot woorden te komen wanneer je begint met in stilte een beeld uit te zoeken.
Ook maak ik graag gebruik van bepaalde rituelen, zoals iets markeren, afsluiten, of juist visualiseren en uitspreken. In een therapiegroep waar al veel aan reflectie en uitwisseling was gedaan vroeg ik de deelnemers laatst om hun diepste wens op te schrijven op een velletje papier. Dit velletje konden ze dubbelvouwen en in een kistje stoppen. Onze belofte daarbij was dat wij hun wensen zorgvuldig zouden bewaren. Het was een mooi moment van introspectie, waarbij iets wat misschien nog moeilijk of niet uit te spreken is toch geconcretiseerd kon worden en waardevol gemaakt.
In ons gezin thuis doen we vaak ook iets met reflectie, meestal op oudjaarsavond. Het is goed om terug te kijken, uit te spreken wat fijn was, wat moeilijk was, waar je trots op bent, waardering naar elkaar uit te spreken. Ook om vooruit te kijken en ruimte te bieden aan mijmeren over de toekomst, voorzichtig woorden geven aan een verlangen dat in je leeft. Het kan heel anders lopen, maar het is goed om af en toe stil te staan en te bezinnen. Het brengt je naar de kern, naar datgene wat werkelijk waarde voor je heeft. En dat met elkaar te delen bindt samen.
Fijne feestdagen en een verrijkend 2019 gewenst!
We Make Sense 