De overheid spreekt bij monde van premier Mark Rutte over onze `anderhalve meter samenleving’ als Het Nieuwe Normaal. Dat klinkt leuk natuurlijk, en politici zijn altijd al handig met taal, maar wat is dat eigenlijk voor een vreemde uitdrukking, of snijdt het misschien toch hout? Wat is Het Nieuwe Normaal eigenlijk?
Ten eerste: als je spreekt van Het Nieuwe Normaal, dan suggereer je dat er eerst zoiets is geweest als Het Oude Normaal. Maar hoe normaal was dat eigenlijk, de periode voor corona? De ironie is dat de pandemie juist een gevolg is van dat Oude Normaal, wat misschien dus helemaal niet zo normaal was. Deze oude werkelijkheid met zijn jachtige tempo, groeigedreven economie, hypermobiliteit, overconsumptie, vervuiling; het blijkt nu we noodgedwongen in de Grote Pauze terecht zijn gekomen helemaal niet zo normaal te zijn geweest. Natuurlijk wisten we dat diep van binnen allang, maar we hadden geen tijd om er bij stil te staan, want er moesten carrières worden gemaakt, hypotheken betaald, spullen gekocht, uitjes gedaan, en dan nog even snel tussendoor naar joga, om onze productiviteit ook op de langere termijn op peil te kunnen houden. Ik hoop dat we, nu velen van ons zijn stilgezet, eens goed nadenken over hoe normaal dit eigenlijk was…
Dan het Nieuwe Normaal waar Rutte en co op doelen. Dit is ook misleidend, want hoe normaal is het om geen fysiek contact te hebben, hoe normaal is het dat we nergens meer heen mogen, dat scholen dicht zijn etc? Rutte’s Nieuwe Normaal is ook niet normaal, hooguit een status quo, waar positieve en negatieve kanten aan zitten. Ondertussen doen onze regeringsleiders zich voor als redders in nood, als de perfecte crisismanagers, die in no-time honderden IC-bedden de grond uit weten te stampen en een heleboel blikken extra zorgpersoneel open weten te trekken, maar vergeten we dat het diezelfde leiders zijn geweest die de zorg eerst kapot hebben bezuinigd. Die IC-bedden waren er een aantal jaar geleden nog gewoon. Nu klappen en juichen ze huichelachtig mee met de rest van Nederland, maar tot voor kort was het nog `normaal’ om de zorg uit te kleden, waar was die waardering toen? Hier in Europa verbazen we ons misschien wel iets teveel over de draaikonterij en pertinente leugens van Trump, onze eigen politici gedragen zich wezenlijk niet echt anders, al weten ze het netter te verpakken, dat wel.
Nee, het Nieuwe Normaal van Rutte is niet normaal, en ik vrees dat het vooral een opmaat is naar een zo snel als mogelijke terugkeer naar hoe het was.
En daar zit hem precies de angel. Want wie zegt er dat we ergens naar terug moeten keren? Is dat uberhaupt wel zo wenselijk? Zou het kunnen dat Het Nieuwe Normaal nog helemaal niet is aangebroken, zouden we die term niet van toepassing moeten laten zijn op het aankomende post-corona-tijdperk? Als dat zo is, dan leven we nog helemaal niet in Het Nieuwe Normaal, maar leven we nu in de Grote Pauze, de bij uitstek meest geschikte periode om eens goed stil te staan en ons te bezinnen op onze manier van leven.
Want als dit straks allemaal voorbij is, hoe willen we dan verder? Welke positieve inzichten heeft corona ons gebracht en wat daarvan zouden we willen behouden? Welke dingen van het tijdperk voor corona willen we liever helemaal niet meer terug? Als we hier niet over nadenken, dan vrees ik dat we straks bedolven zullen worden onder politieke praat en commerciele druk, allemaal erop gericht om zo snel mogelijk weer terug te keren naar het Oude Normaal, en dan gaan we het ook binnen no time weer normaal vinden…
Corona houdt de wereld een spiegel voor. Kijk eens hoe snel dit virus zich kon verspreiden via onze vliegtuigen en ski-oorden. Kijk eens hoe snel de luchtvervuiling door onze overconsumptie en hypermobiliteit kon oplossen, zelfs de toppen van de Himalaya zijn sinds decennia weer gewoon zichtbaar. Kijk naar de beelden van wilde dieren op Italiaanse pleinen. Met het gedwongen thuiszitten lijkt er een herwaardering te zijn voor het gezinsleven en andere belangrijke relaties. We zien een toename aan lokale initiatieven, gericht op steun, hulp voor zwakkeren, omzien naar eenzamen. Oké, het is allemaal wat kunstmatig, via Zoom enzo, maar juist door het tijdelijk ontbreken van fysiek contact lijken we ons bewuster te worden van de waarde ervan. Er staat een zomer voor de deur waarin de meesten van ons waarschijnlijk niet op vakantie kunnen, of in ieder geval niet ver weg. En dus werken we massaal aan het verbeteren en veraangenamen van onze eigen stek; bij ons heeft de tuin heeft er nog nooit zo mooi bijgestaan…
Corona is een drama, zeker. Maar in een zekere zin is het ook een zegen, of althans, dat kan het zijn. Willen we niet allemaal eigenlijk heel graag een simpeler/eenvoudiger leven, een trager tempo, minder druk, meer aandacht voor relaties, een kleinere footprint?
De Grote Pauze geeft ons allemaal een ongemakkelijk gevoel, er zitten hele nare kantjes aan. Tegelijk is het de uitgelezen kans om ons te bezinnen. Zodat we ons straks niet opnieuw massaal laten opjagen, alsof dat de normaalste zaak van de wereld is. Ik hoop dat de wereld straks, na corona, het echte Nieuwe Normaal kan worden, dat we deze kans aangrijpen om fundamenteel andere keuzes te maken. Doen we dit niet, dan worden we opnieuw speelbal van politieke en commerciële krachten, en zitten we in no-time weer in hetzelfde keurslijf. Zullen we ons Nieuwe Normaal niet laten invullen door politici, beleidsmakers, bedrijven, want dan wordt het niet normaal, en ook niet nieuw. Het Nieuwe Normaal, dat is wat we er zelf van maken, wat kan zijn. Het is onmogelijk om je ogen te openen als je ze niet eerst hebt gesloten. De Grote Pauze zorgt ervoor dat we onze ogen moeten sluiten, om te bezinnen, na te denken, te dromen, plannen te maken. Als we dat durven, dan kunnen we onze ogen straks ook openen voor een nieuwe werkelijkheid, een nieuwe wereld, Het Nieuwe Normaal…
We Make Sense 